Een nieuwe lente, een nieuw geluid
Spielbergs Haarlemse hulp
Pluk maakt kans op Oscar voor ‘Memoirs of a Geisha’
Haarlems Dagblad - Peter Bruyn
HAARLEM - ‘Memoirs of a Geisha’, de nieuwe film van Steven Spielberg, is morgen kandidaat voor een Oscar in de categorie ‘sound editing’. Het echte werk hiervoor werd opgeknapt door een kleine geluidsstudio in Haarlem-Noord. “Op een gegeven moment hadden we geluid nodig bij vallende bloesems. Maar vallende bloesems hóór je helemaal niet.”
“Voor speelfilms wordt vaak een exotisch decor gezocht”, zegt Mark Meuwese. “Maar dan heb je ook een bijpassend geluidsdecor nodig. De film ‘Memoirs of a Geisha’ speelt grotendeels in de jaren dertig van de afgelopen eeuw. Het is ontzettend moeilijk om daarvoor authentiek omgevingsgeluid te vinden; geluid waarop bijvoorbeeld helemaal geen vliegtuig of wegverkeer te horen is.”
Meuwese weet waarover hij praat. Met zijn bedrijf Pluk was hij nauw betrokken bij het tot stand komen van de soundtrack bij Steven Spielbergs nieuwe filmdrama over een Japans meisje dat begin vorige eeuw werd weggehaald bij haar familie en terecht komt in een geishahuis in Kyoto.
Het enthousiasme over het geluid van de film is zo groot, dat ‘Memoirs of a Geisha’ is genomineerd voor Oscars in de categorieën ‘sound editing’ en ‘sound mixing’. Goed, in de officiële persberichten staan er weliswaar namen van Amerikaanse ‘supervisors’ achter, maar hun belangrijkste verdienste was toch dat ze Pluk in Haarlem wisten te vinden om het echte werk op te knappen.
“Er worden in feite drie Oscars uitgereikt die met het geluid te maken hebben”, legt Meuwese uit. “Eentje voor de filmmuziek – wat dat is begrijpt iedereen. Eentje voor de ‘sound editing’ – dat is eigenlijk alles wat je buiten de muziek hoort. En eentje voor de uiteindelijke geluidsmix. Het is die ‘sound editing’ waar we het meest de hand in hebben gehad. Voor de mix hebben wij uiteindelijk ook weer iemand ingehuurd.”
Nadat de beelden waren geschoten voor ‘Memoirs of a Geisha’, zijn vervolgens alle geluiden die je in de film hoort, inclusief de stemmen, nog eens opnieuw opgenomen, vertelt de Haarlemmer. De stemmen – vaak woord voor woord of lettergreep na lettergreep – omdat het Engels van de veelal Japanse en Chinese acteurs zo moeilijk verstaanbaar was. De andere geluiden omdat de grotendeels in Californië gemaakte beelden van een authentiek ‘Japans jaren dertig klankdecor’ moesten worden voorzien.
“Dat hebben wij niet standaard in onze ‘geluidenbank’ zitten, hoor. Dat moeten wij ook weer creëren”, zegt Meuwese. “We hebben bijvoorbeeld een enorm archief aan vogelgeluiden. Dan gaat het er om specifiek geluiden te vinden van vogels die in Japan voorkomen en dat weer te combineren met wind of andere natuurklanken.”
Vallende bloesem
Er zit ook nogal wat suggestie bij, geeft hij onmiddelijk toe. “Op een gegeven moment hadden we geluid nodig bij vallende bloesems. Maar vallende bloesems hóór je helemaal niet. Toen hebben we daar het geluid aan toegevoegd van een kluwen geluidstape die je een klein beetje verfrommelt. Dat klonk heel geloofwaardig.”
Meuwese omschrijft Pluk Geluid als een ‘geluidsontwerpbedrijf’. Ze zijn nu vanaf de vroege jaren negentig bezig in hun eigen studio in Haarlem, vertelt hij. Afwisselend met drie of vier mensen. “Het is werk waarbij je voortdurend creatieve beslissingen aan het nemen bent: welk effect en welk geluid past het beste bij het beeld?”
Daarbij vertrouwt hij op het computerprogramma dat naar ‘synoniemen’ van een gewenst geluid zoekt. Dat komt er op neer dat een bruikbaar geluid een totaal andere bron kan hebben als het gezochte geluid, maar toevallig wél vrijwel hetzelde klinkt. Zoals er vroeger in hoorspelen halve kokosnoten werden gebruikt om paardenhoeven na te bootsen. Maar dan nu digitaal.
James Bond
Pluk werkt veel voor films en televisie. Maar het bedrijf heeft ook al het geluid voor een dvd van het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder dirigent Valery Gergiev zo bewerkt dat er een perfect ‘surround’-geluid onstond.
En een bijzondere klus was de sound-editing voor de James Bond film ‘GoldenEye’ in 1995. “Dat moest toen binnen twee uur af zijn,” herinnert Meuwese zich. “Het snelste wat we ooit gedaan hebben.”
De opdracht voor Spielbergs film kregen ze omdat ze binnen het circuit bekend stonden als ‘Azië-specialisten’.
Amerikanen werken vaak met enorme teams, vertelt de Haarlemmer. “Wij werken liever een langere periode met minder mensen aan iets. Dan is de betrokkenheid groter en het overzicht beter.”
Zo heeft hij al het werk voor ‘Memoirs of a Geisha’ vrijwel helemaal alleen met zijn medewerkster Suthipon Chaichana gedaan. Samen zijn ze dit weekend ook naar Los Angeles vertrokken om het Oscar Gala mee te maken. Niet dat ze verwachten daar op het podium geroepen te worden. “Als de film de prijs krijgt gaat die toch naar de ‘sound supervisor’ die ons ingehuurd heeft. En dat is natuurlijk een Amerikaan. Wij zijn in feite niet meer dan een soort onder-aannemers in het project. Maar alle aandacht die we nu krijgen is al geweldig. En dat spektakel daar, dat wil je toch eenmaal meemaken, ook al is het van een afstandje.”
© 2006 Haarlems Dagblad.